Əfsanəvi Aviator Qəhrəmanlar: Tarixin İlk Uçuşları
Hava nəqliyyatının inkişafı tarixi əsrlər öncəyə dayansa da, XX əsr bu sahədə əsl inqilab dövrü sayılır. İlk dəfə havada uzaq məsafələri qət etməyə nail olan aviatorlar elə bir iş gördülər ki, onların adları bir müddət sonra əfsanəyə çevrildi.
Tarixin səhifələrində iz buraxan https://aviator-az.com/ qəhrəmanlardan biri, heç şübhəsiz, Amerikalı Orvil Vright və onun qardaşı Vilbur Vright olmuşdur. Onlar 1903-cü ilin 17 dekabrında tarixə ən müdhiş uçuşlardan biri kimi daxil olan uçuşu həyata keçirdilər. Bu uçuş, qardaşların öz yaratdığı "Flyer 1" adlı təyyarə ilə ilk uğurlu uçuşu oldu. Cəmi 12 saniyə davam etmiş bu uçuş, hələ həmin dövrlər üçün əfsanəvi bir hadisə kimi qarşılandı və bugünkü aviasiya sənayesinin təməlini qoydu.
Birləşmiş Ştatlar aviatorlarının ardından Fransız aviatorları da bu yarışa qoşuldular. Fransız aviator Santos-Dumont, 1906-cı ilin 23 oktyabrında ilk dəfə olaraq 60 metr uzunluğunda bir məsafəni keçdi. Onun "14-bis" təyyarəsi ilə edilən bu uçuş, Avropada aviasiya sahəsində ilk müvəffəqiyyətli uçuş kimi qeyd edildi. Santos-Dumontun bu uğuru onu Avropa aviasiya sahəsində diqqətlə izlənilən bir şəxsiyyətə çevirdi.
Azərbaycan aviasiyası tarixi də maraqlı mərhələləri ilə yadda qalır. İlk aviatorlar ölkəmizdə məşhur olmaqla yanaşı, həm də aviasiya sahəsində mühüm nailiyətlərə imza atmışlar. 1920-ci illərdə aviasiyanın inkişafı Azərbaycanda da başlanmışdır. Azərbaycanın ilk aviatorlarından biri olan Fərhad Əlişanov, Bakı hava limanından çıxaraq Quba istiqamətində uçuşlar həyata keçirmişdi.
Sovet dövründə aviasiya sahəsində daha geniş miqyaslı inkişaf işləri aparılmışdır. Azərbaycanın bu sahədə tanınmış aviatorlarından biri olan Yevgeni Anatoliyeviç Aptikanov, istifadəyə verilən yeni təyyarələrin ilk sərnişini olmuşdur. Aptikanovun adını daşıyan Yevgeni Aptikanov aeroportu, bu böyük aviatorun xatirəsini yaşatmaq üçün yaradılmışdır.
Azərbaycanda aviasiyanın inkişafı bu gün də dinamik şəkildə davam edir. Baku Flug Baş İdarəsi, Azərbaycanın müstəqillik illərində aviasiyaya çox böyük sərmayələr yatırmış və müasir hava limanlarını inşa etmişdir. "Azərbaycan Hava Yolları" şirkəti, aviatorlarımızın peşəkarlığını artırmaq üçün bir çox beynəlxalq təlim proqramlarında iştirak edir. Bu addımlar, ölkəmizin aviatorlarının beynəlxalq səviyyədə də tanınmasına imkan verir.
Bununla yanaşı, ölkəmizdə aviasiya təhsili də önəmli bir sahə kimi formalaşmışdır. 2000-ci illərdə fəaliyyətə başlayan Azərbaycan Dövlət Aviasiya Akademiyası, aviasiya mühəndisliyi və pilotluq sahəsində ixtisaslaşmış kadrlar hazırlayır. Bu akademiya, tələbələrin praktiki təcrübələrini artırmaq üçün müxtəlif simulyatorlar və laboratoriyalarla təchiz olunmuşdur.
Aviatorların səyahətləri yalnız bir ölkənin daxilində qalmır, həm də beynəlxalq miqyasda diqqət çəkir. Azərbaycan aviatorları, son illərdə bir çox beynəlxalq hava şoularında və yarışlarda uğur qazanmışlar. Xüsusilə, Bakı Aerobatik Şouları, aviasiya məharətlərinin nümayiş etdirilməsi baxımından nəzərəçarpan tədbirlərdir. Bu tədbirlər, aviatorlarımızın dünyanın müxtəlif yerlərindən gələn həmkarları ilə təcrübə mübadiləsi aparmasına imkan verir.
Lakin aviasiyanın inkişafı ilə birlikdə yeni dövrün çağırışları da gündəmə gəlir. İqlim dəyişiklikləri və ekoloji problemlər aviasiya sahəsinə də təsir edir. İndi dünyanın müxtəlif yerlərində yaşıl aviasiyanın inkişafı üçün müxtəlif layihələr həyata keçirilir. Azərbaycanda da bu istiqamətdə müəyyən addımlar atılır. Azərbaycan Mülki Aviasiya İdarəsi, təyyarələrin yanacaq sərfi və CO2 emissiyalarını azaltmaq üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirmişdir.
Azərbaycan aviatorlarının bir digər əhəmiyyətli missiyası da humanitar əməliyyatlarda iştirak etməkdir. Xüsusilə, təbii fəlakətlər zamanı aviasiyanın rolu böyükdür. Azərbaycanda bu sahədə xüsusi təyinatlı təyyarələr və helikopterlər fəaliyyət göstərir və onlar müxtəlif ölkələrə humanitar yardımlar çatdırmaq üçün istifadə olunur.
Azərbaycan aviatorlarının gələcək perspektivləri çox genişdir. Müasir texnologiyalar və davamlı inkişaf strategiyaları, aviasiya sahəsində yeni imkanlar yaradır. Azərbaycanda yaradılacaq yeni aviasiya parkları və aerodromlar, bu sahənin daha da inkişafına təkan verəcəkdir.
